ناهنجاری گرد پشتی چیست؟

افزایش غیر طبیعی قوس ناحیه پشتی ستون فقرات را گرد پشتی یا کایفوزیس می‌گویند. این ناهنجاری با علائمی همچون افزایش انحنای سینه‌ای، وضعیت دور شده کتف‌ها و گرد شدن شانه‌ها مشخص می‌شود.

انواع ناهنجاری گرد پشتی

اساسا ناهنجاری گرد پشتی از لحاظ دلیل ایجاد، از سه منظر مورد بررسی قرار می‌گیرد:

1. گرد پشتی براساس ناحیه درگیر
گرد پشتی عمومی: در این نوع ناهنجاری، تمام ستون فقرات سینه‌ای درگیر است. زاویه گرد پشتی شدید نیست و ممکن است بخش‌های کمری و گردنی نیز تحت تاثیر قرار گیرند.
گرد پشتی موضعی: منطقه محدودی از ستون فقرات را درگیر می‌کند؛ به‌ طوری‌که، بخش کوچکی از ستون مهره‌ای حدود 2 یا 3 مهره، به شکل زاویه‌دار و کاملا برجسته نمایان می‌شود که اصطلاحا به آن عارضه گوژ‌پشتی گویند. این نوع پشت گردی، اغلب ناشی از عامل پاتولوژیک بوده و معمولا ناشی از شکستگی‌های ستون فقرات، سل ستون فقرات و ناهنجاری‌های مادرزادی می‌باشد.

2. گرد پشتی براساس ساختاری یا غیر ساختاری
گرد پشتی ساختاری: در افراد مبتلا به این نوع گرد پشتی، هنگام خوابیدن به شکم یا طاق باز وضعیت انحنای غیرطبیعی ناحیه پشتی، ثابت باقی می‌ماند. این نوع گرد پشتی، غالبا ناشی از عواملی از قبیل بیماری شوئرمن، اسپوندیلیت آنکیلوزان  (رماتیسم ستون فقرات)، شکستگی فشاری ستون فقرات در سالمندان یا به دلیل بیماری استئوپروز (پوکی استخوان) و سایر علل پاتولوژیک و مادرزادی است.
گرد پشتی غیرساختاری: این نوع گرد پشتی، برگشت پذیر بوده و معمولا بافت‌های نرم را تحت تاثیر قرار می‌دهد؛ به همین دلیل، انعطاف‌پذیر و معمولا بدون درد بوده و در تصاویر پرتونگاری، مهره‌ها طبیعی به نظر می‌رسند و اغلب در دوران نوجوانی و جوانی، به‌ویژه در دختران مشاهده می‌شود. برجستگی زیاد ستون فقرات در وضعیت ایستاده یا هنگام خم شدن به جلو، مشهود است، اما، این برجستگی به هنگام خوابیدن یا کشش ستون فقرات از بین می‌رود. این نوع گرد پشتی، با حرکات اصلاحی برگشت‌پذیر است. سه عامل اصلی در بروز این ناهنجاری دخالت دارند: 1- وضعیت بدنی ضعیف و حفظ آن در مدت زمان مطالعه طولانی، 2- کار با گوشی همراه یا رایانه (گرد پشتی وضعیتی)، 3- عدم تعادل عضلانی در بخش‌های قدامی و خلفی تنه (ضعف عضلات راست کننده ستون فقرات و کوتاهی عضلات قدامی تنه).

3. گرد پشتی بیش از حد دوران نوجوانی (گرد پشتی شوئرمن)
ناهنجاری شوئرمن، با نام گرد پشتی بیش از حد در دوران نوجوانی  شناخته شده است. این ناهنجاری در 4 تا 8 درصد از افراد مبتلا به گرد پشتی دیده می‌شود. هنگامی که مرکز استخوان سازی مهره‌ها به دلایل نامعلومی دچار قطع جریان خون می‌گردند، روند تبدیل صفحه غضروفی به استخوان را دچار اشکال می‌نمایند. دلایل این اتفاق نامشخص است؛ اما، سابقه خانوادگی، غیرطبیعی بودن ماده زمینه‌ای غضروف‌ها و عدم تعادل هورمونی به عنوان عوامل احتمالی مطرح هستند.

علل و دلایل احتمالی بروز ناهنجاری گرد پشتی
- وضعیت بدنی ضعیف
- عدم تعادل در گروه‌های عضلانی قدامی و خلفی تنه
- افزایش چرخش قدامی لگن و بروز گرد پشتی به صورت جبرانی
- تاکید بر تمرینات قدامی تنه در ورزشکاران
- فقر حرکتی و عدم تحرک مناسب
- وضعیت‌های روانی و شخصیتی افراد (در اشخاص خجالتی یا کسانی که اختلال - افسردگی دارند، احتمال بروز ناهنجاری بیشتر است).
- مسائل فرهنگی، تربیتی و نژادی و ترویج وضعیت بدنی خاص
- تیپ بدنی اکتومورف (لاغر اندام) و سالمندی

عوارض و تاثیر گرد پشتی بر سلامتی 
- محدودیت در دامنه حرکتی ستون فقرات
- عدم تعادل یا تمایل به از دست دادن تعادل
- احساس خستگی بیشتر از حد معمول
- اعمال فشار بر اعصاب شبکه گردنی و بازویی
- دردهای گردنی ناشی از ایجاد وضعیت گرد پشتی
- تمایل شانه‌ها به جلو، گرد شدن شانه‌ها و ایجاد درد و سندروم - گیرافتادگی شانه‌ها
- محدودیت فضایی قفسه سینه و کاهش ظرفیت عملکردی قلب، - گردش خون، ریه‌ها و کاهش آستانه خستگی فرد.

خلاصه‌ای از چند ملاحضات درمانی و اصلاحی
لازم است قبل از شروع هر نوع برنامه تمرینی با یک متخصص درمانگر مشورت کنید. جهت اصلاح ناهنجاری گرد پشتی نیز باید به‌وجود گودی بیش از حد کمر که به‌دلیل چرخش قدامی لگن به‌وجود آمده نیز توجه شود. در صورت وجود عارضه گودی بیش از حد کمر و چرخش قدامی لگن ابتدا باید تمرینات اصلاحی مرتبط با این ناهنجاری طراحی و به اجرا درآید. در برخی مواقع، وضعیت کمربند شانه‌ای و مهره‌های گردنی به‌عنوان عامل ایجاد کننده گرد پشتی مطرح می‌گردند؛ بنابراین، باید در برنامه درمانی جهت اصلاح مورد توجه قرار گیرند. جهت اصلاح گرد پشتی‌های ساختاری، بریس تنها روش جهت اصلاح ناهنجاری نیست. بریس به‌تنهایی نمی‌تواند بدون انجام حرکات اصلاحی پیشنهاد شده از طرف متخصصین فیزیوتراپی یا حرکات اصلاحی، تاثیر مطلوبی داشته باشد [1-3]. 

Refrences:
1. De Mauroy JC, Vallèse P, Fender P, Lecante C. Historical Lyonaise brace treatment for adolescent hyperkyphosis. Results of 272 cases reviewed 2 years minimum after removal of the brace. Scoliosis. 2010 Sep;5(1):O69.
2. Katzman WB, Wanek L, Shepherd JA, Sellmeyer DE. Age-related hyperkyphosis: its causes, consequences, and management. journal of orthopaedic & sports physical therapy. 2010 Jun;40(6):352-60.
3. Zaina F, Atanasio S, Ferraro C, Fusco C, Negrini A, Romano M, Negrini S. Review of rehabilitation and orthopedic conservative approach to sagittal plane diseases during growth: hyperkyphosis, junctional kyphosis, and Scheuermann disease. Eur J Phys Rehabil Med. 2009 Dec 1;45(4):595-603.