جای تعجب نیست که یکی از مهمترین گامهایی که میتوانید به سمت پای سالم بردارید، پوشیدن کفشهای مناسب میباشد. بسیاری از مشکلات شایع پا ـ از بونیون ها تا پینه ها و میخچه ها ـ را می توان مستقیماً در کفش های روزمره کمی مناسب یا نامناسب دنبال کرد. مشکلات پا (و مچ پا) نیز از پیامدهای شایع انجام فعالیت های شدید با کفش های ورزشی کم حمایت و ضربه گیر ناکافی میباشد.
خیلی مشخص نیست که انتخاب کفش ممکن است پیامدهایی برای دیگر بخشهای بدن داشته باشد. تا حدی بدین دلیل است که کفش ها در تعیین راه رفتن ، یعنی شیوه خاص راه رفتن و دویدن، نقش عمده ای را ایفا می کند. و در عوض شیوه راه رفتن شما نه تنها بر پاها و مچ پاهایتان بلکه بر هیپ، و همچنین بر کمر تاثیر میگذارد. شیوه راه رفتن نامناسب ممکن است به دامنه و سیعی از کشیدگیها، پیچ خوردگیها، و اختلالات دیگر مخصوصاً در طول فعالیتهای ورزشی یا فعالیتهای مشابه منجر شود. (برای اطلاعات بیشتر به مقاله راه رفتن مراجعه نمائید.)
روشهای مختلفی وجود دارد که در آن کفشها میتوانند تاثیر منفی بر راه رفتن فرد داشته باشد. اگر کفش خیلی متناسب نباشد و باعث درد بشود، شیوه راه رفتن شما ممکن است بطور ظریفی برای به حداقل رساندن این ناراحتی تغییر کند، برای مثال روی قسمت بیرونی پا راه بروید تا از وارد آمدن فشار بر روی پینه اجتناب کنید. اما کفشهای نادرست نیز میتوانند بطور مستقیم با برهم زدن انحراف طبیعی پا، بر شیوه راه رفتن شما تاثیر بگذارد.
کفشهای نادرست حتی ممکن است وضعیت شما را مختل نمایدو مجبورتان کند تا ستون فقرات خود را خیلی به جلو یا به عقب یا بطرفین متمایل تا خودتان را بتوانید صاف نگه دارید. و این امر میتوانند واکنشهایی برای کمر، گردن، شانه ها و پاها ( همچنین برای زانوها و هیپ ها) داشته باشد. (برای اطلاعات بیشتر به مقاله وضعیت بدنی مراجعه نمائید.)
به همین دلیل مهم است بدانید که چگونه کفشی با کیفیت خوب که درست اندازه پای شماست و هم برای استفاده روزمره و هم استفاده ورزشی مناسب است را تشخیص بدهید. از همه اینها گذشته، همیشه یک فروشنده آگاه، هنگام خرید کفش در اختیار شما نیست.
این تضمین وجود ندارد که شما قادر خواهید بود کفشهایی را پیدا کنید که به درستی مناسب پای شما باشند. در این مورد شاید به کفشهای سفارشی یا ارتوتیک های سفارشی و قالبهایی که برای جا دادن مناسب تر یک کفش به پای شما طراحی شده اند، نیاز دارید. برای راهنمایی با فیزیوتراپیست مشورت نمائید.
اجزای کفش
دو کیفیت اصلی که بایستی برای کفشهای روزمره به دنبال آن باشید، تناسب و حمایت میباشد. اگر کفشها، زمانیکه آنها را امتحان می کنید راحت نباشند، آنها را نخرید. هیچ مقدار از جا باز کردن پا، هیچ کفش نادرستی را متناسب نمی سازد: اگر کفشی الان مناسب نیست، یک سال بعد هم مناسب نخواهد بود، و وضعیت پای شما خیلی بدتر خواهد شد. بعنوان یک قاعده: ایده خوبی است که طرفدار کفشهای بنددار باشید مخصوصاً اگر قبلاً مشکل پا داشته اید. کفشهای بنددار نسبت به کفشهای اسلیپ به شما کنترل بیشتری میدهند.
دیگر ملاحظاتی که هنگام خریدن کفش روزمره باید لحاظ شود:
کفی کفش: کفی کفش بایستی با قوس پای شما مطابقت داشته باشد چه بلند، تخت، یا طبیعی. قوس بلند به بالشتک اضافی نیاز دارد؛ قوس تخت برای ایجاد حمایت و محدود کردن حرکت، ممکن است نیاز به جاسازی یک ارتوتیک داشته باشد.
تخت کفش: تخت کفش بایستی به حد کافی منعطف باشد که قسمت جلوی کفش به راحتی خم بشود.به تخت کفش کرپ بالشتک اضافی و ضربه گیر اضافه می کنند و این حالت راحتی را در طول ایستادن یا قدم زدن افزایش میدهد.
پاشنه: پاشنه باید کوتاه باشد.کفشهای پاشنه بلند زنان و پاشنه بوت های مردان،فشار زیادی را بر قوس و گردی پا وارد می کند. آنها همچنین وضعیت شما را از آن انحراف طبیعی دور می کنند.
رویه: رویه نیز مانند تخت کفش بایستی در قسمت جلو براحتی خم بشود.
مواد: مواد قابل تنفس و طبیعی مانند چرم، چرم جیر یا برزنت پنبه ای به مواد مصنوعی یا پلاستیک ارجحیت دارند. مواد مصنوعی در گرما و رطوبت سفت میشوند و محیط ایده آلی برای عفونت های قارچی یا باکتریایی ایجاد می کنند. همچنین ، مواد نرمتر (مانند چرم جیر) برای پاها دارای بونیون یا سایر ناهنجاریهای جزئی توصیه می شود. (از طرف دیگر، اگر تمایل دارید بیش از حد پاهای خود را به داخل یا بیش از حد به خارج برگردانید، باید از چرم نرم یا برزنت و سایر موادی که پشتیبانی نمی کنند، خودداری کنید.)
جعبه پنجه پا: قسمت سرپنجه کفش بایستی فضای خیلی زیادی برای حرکت پا هم در عمق و هم در پهنا فراهم کند. از سر پنجه های نوک تیز که در کفشهای زنان و چکمه های کابویی رایج میباشد، بایستی اجتناب شود؛ آنها به احتمال زیاد باعث پینه، پینه استخوانی، بونیون ها، پنجه های چکشی و چنگالی و مشکلات دیگر بشوند.
چنگک پاشنه: چنگک پاشنه بایستی پاشنه را خیلی راحت سر جای خود نگه دارد. اما نبایستی هیچ سایشی با پوست داشته باشد، به خاطر اینکه میتواند به تاول و مشکلات دیگر منجر بشود.
کفشهای ورزشی
کفشهای ورزشی خوب، بسیاری از همان کیفیتهای خوب کفشهای روزمره را دارند. اما از آنجائیکه کفشهای ورزشی بطور کلی باید از پا و بدن در برابر فشار و ضربه ناشی از فعالیت شدید محافظت کنند، آنها به راحت سازی و پشتیبانی اضافی نیاز دارند.
از آنجائیکه مراقبت از پا برای سلامت کلی خیلی مهم است، ورزشکاران حرفه ای بایستی قبل از خریدن کفشهای ورزشی با یک فیزیوتراپیست مشورت نمائید. فیزیوتراپیست در کنار ارائه اطلاعات ممکن است برای به حداکثر رساندن عملکرد ورزشکار و برای تشخیص هر گونه مشکل، آنالیز راه رفتن نیز انجام بدهد. آگاه باشید که ارتباط اندکی بین هزینه و کیفیت وجود دارد وقتی بحث در مورد کفشهای ورزشی است. تصور نکنید که کفشهای گرانتر، بهتر هستند. کیفیت کار و دوخت کفش را خودتان بررسی کنید.
دیگر ملاحظاتی که هنگام خرید کفشهای ورزشی باید لحاظ شود:
کفی کفش: کفی کفش درست همانند کفشهای روزمره بایستی با قوس پای شما مطابقت داشته باشد چه بلند، تخت، یا طبیعی. قوس بلند به بالشتک اضافی نیاز دارد؛ قوس تخت برای ایجاد حمایت اضافی و محدود کردن حرکت، ممکن است نیاز به یک وسیله ارتوتیک داشته باشد.
تخت کفش: تخت کفش بایستی از یک مواد اسفنجی ساخته شود که در طول فعالیت راحتی لازم را فراهم کند، در عین حال باید به حد کافی محکم باشد که حمایت کند . تخت کفش وقتی فشار میدهید بایستی به جای وسط پا قسمت جلو به راحتی خم بشود. بخش باریک تخت کفش درست زیر قوس، بایستی محکم باشد و کامل با زمین تماس داشته باشد.اگر چنین حالتی نباشد، کفش حماتی خوبی نخواهد داشت.
پاشنه: پاشنه باید از مواد اسفنجی ساخته شده باشد تا ضربه گیری خوبی داشته باشد. اگر قوس کوتاه باشد، یک پد محکم پاشنه حمایت لازم را فراهم می کند.
مواد: مواد قابل تنفس مانند چرم، و برزنت پنبه ای به مواد مصنوعی یا پلاستیکی ارجحیت دارند. مواد مصنوعی در گرما و رطوبت سفت میشوند و محیط ایده آلی برای عفونت های قارچی یا باکتریایی ایجاد می کنند.
حلقه های سوراخ کفش: کفش باید از سوراخهای متناوبی برای حمایت برخوردار باشد. اینها به بندها امکان ایجاد یک الگوی ضربدری را می دهند که حمایت و قدرت بیشتری را فراهم می کند.
بند کفش: بندها بایستی به جای صاف بودن، گرد باشند. آنها بایستی از سوراخها به شکل تار یا حلقه (مانند کفش های کوهنوردی) بسته شوند تا فشار بر قسمت بالای پا را بهتر تقسیم کنند.
جعبه پنجه پا: قسمت سرپنجه کفش بایستی فضای خیلی زیادی را برای حرکت پا هم در عمق و هم در پهنا فراهم کند.
چنگک پاشنه: چنگک پاشنه بایستی پاشنه را خیلی راحت سر جای خود نگه دارد. یک کاف پر شده در دهانه بالایی کفش ممکن است قالب محکم تری را فراهم کند و سایش کمتری با پوست ایجاد کند.
برای بیشتر ورزشکاران معمولی، یک کفش ورزشی استاندارد و همه منظوره - «کفش کراس» - کافی است. اما با این حال، سایر ورزشکاران حرفه ای باید از گزینه های کفش تخصصی موجود استفاده کنند.
گرفتن کفش مناسب
هر مدل کفشی که می خرید، در اینجا چند تا پیشنهاد برای خریدن کفش مناسب ارائه میشود:
دونده ها بایستی کفشی با بالاترین میزان ضربه گیری انتخاب کنند؛ کفش بایستی انعطاف پذیر و سبک باشد تا فشار بر روی تاندون آشیل و عضلات ساق پا را به حداقل برساند. کسانیکه پیاده روی می کنند باید به دنبال همان میزان ضربه گیری در پاشنه باشند. ورزشکارانی که ورزش آنها در یک سطح محوطه ای (تنیس و سایر ورزشهای راکتی، بسکتبال، والیبال) انجام میشود، کفشهایی با یک کف میانی انتخاب کنند که استحکام جلوی کفش بیشتر باشد تا از فشار بر مچ پاها بکاهد. کفشهای ساق بلند برای همه کسانیکه با ثبات مچ پا مشکل دارند، ارزش توجه کردن دارند. (همچنین ورزشکارانی که ورزش آنها نیاز به کفشهای گل میخی مثل فوتبال، فوتبال آمریکایی دارد با میخ های کوتاهتر خیلی کم در معرض آسیب قرار می گیرند.)
در کل، زنان بایستی کفشهای ورزشی مناسب زنان را خریداری کنند نه کفشهایی که به سادگی کفشهای مردانه سایز کمتر را که برچسب کفش ورزشی زنان به آنها خورده، انتخاب کنند. کفشی که بدرستی برای زنها تولید شده پا و پاشنه باریکتر دارد؛ این حالت از سر خوردن پاشنه در طول رقابت ورزشی جلوگیری می کند. (گاهی اوقات استثنائاتی برای این قاعده وجود دارد اگر شما مشکلات پا ـ مثل بونیون ـ داشته باشید که نیاز هست کفشی با فضای بیشتر برای پنجه، یا اگر از یک ارتوتز استفاده می کنید، تهیه نمائید.)